Financiële kwetsbaarheid: 6 op de 10 huishoudens komen niet meer rond

Financiële kwetsbaarheid en financiële ongezondheid in Nederlandse huishoudens zijn alarmerend toegenomen in de afgelopen jaren. Uit een onderzoek van Deloitte, Nibud, en de Universiteit van Leiden blijkt dat in 2022 zes op de tien huishoudens moeite hebben om financieel rond te komen. Het onderzoek laat zien dat dit een stijging is ten opzichte van het voorgaande jaar, toen het nog om vijf op de tien huishoudens ging.

De onderzoekers maken onderscheid tussen twee groepen: financieel ongezonde huishoudens en financieel kwetsbare huishoudens. De eerste groep, goed voor 30 procent van de huishoudens, kan niet rondkomen van hun inkomen. De tweede groep, eveneens goed voor 30 procent, kan net rondkomen, maar heeft moeite om onverwachte gebeurtenissen op te vangen met spaargeld.

Inflatie

De inflatie heeft vooral impact op deze kwetsbare huishoudens. Uit het onderzoek blijkt dat 84 procent van de huishoudens last heeft van inflatie, maar vooral financieel ongezonde en kwetsbare huishoudens voelen dit effect. Het wordt hierdoor lastiger om te sparen met een inkomen dat redelijk stabiel is gebleven.

Naast het betalen van rekeningen is het opbouwen van een buffer, het maken van financiële plannen en pensioenopbouw of het aflossen van de hypotheek van belang voor de financiële stabiliteit. Het inkomen van de onderzochte huishoudens blijft in de meeste gevallen gelijk, maar steeds meer mensen hebben moeite met het betalen van noodzakelijke kosten.

Uit het onderzoek blijkt dat vooral jongeren hard geraakt zijn door de inflatie. In 2022 is 45 procent van de mensen tussen de 18 en 25 jaar financieel ongezond, terwijl dat vorig jaar nog 26 procent was. Ook mensen tussen de 25 en 34 jaar zijn vaker financieel ongezond dan gemiddeld (38 procent).

Onderzoeker Wendy Brink-den Nieuwenboer zegt dat jongeren vaak hun gedrag niet aanpassen aan de stijgende kosten. Jongeren zijn erg gericht op de korte termijn en geven liever nu geld uit dan te sparen voor onvoorziene omstandigheden. De combinatie van de financiële situatie en de kortetermijnfocus maakt jongeren een kwetsbare groep. De onderzoekers adviseren jongeren om een langeretermijnplanning te maken om financieel weerbaarder te worden.

Financiële kwetsbaarheid

Maar niet alleen jongeren hebben last van financiële kwetsbaarheid. Ook mensen met een migratieachtergrond en mensen met een laag opleidingsniveau lopen meer risico. In deze groepen speelt bijvoorbeeld de taalbarrière of onvoldoende financiële kennis een rol.

Deze ontwikkeling is zorgwekkend omdat het niet alleen impact heeft op individuele huishoudens, maar ook op de samenleving als geheel.

Gevolgen van financiële kwetsbaarheid en ongezondheid

De gevolgen van financiële kwetsbaarheid en ongezondheid kunnen verstrekkend zijn. Het kan leiden tot stress, schulden en armoede, en kan zelfs invloed hebben op de gezondheid en het welzijn van mensen. Financiële problemen kunnen bijvoorbeeld leiden tot slapeloosheid, verminderde concentratie, depressie en angst. Daarnaast kan het leiden tot fysieke gezondheidsproblemen, zoals een slechte voeding en een verhoogd risico op ziektes als gevolg van stress.

Mensen die financieel kwetsbaar zijn, hebben vaak moeite om mee te komen in de samenleving. Ze kunnen bijvoorbeeld geen gebruik maken van bepaalde diensten of activiteiten, omdat ze de kosten niet kunnen betalen. Ook kunnen ze minder goed voor hun kinderen zorgen, omdat ze niet voldoende middelen hebben om bijvoorbeeld gezonde voeding te kopen of voldoende tijd te besteden aan activiteiten met hun kinderen.

Financiële ongezondheid kan ook leiden tot schulden. Mensen die moeite hebben om rond te komen, kunnen bijvoorbeeld geld lenen om toch de noodzakelijke kosten te kunnen betalen. Als de schuld echter niet afbetaald kan worden, kan dit leiden tot een vicieuze cirkel van steeds hogere schulden en hogere rentelasten.

Oplossingen voor financiële kwetsbaarheid en ongezondheid

Het is belangrijk om oplossingen te vinden voor de toenemende financiële kwetsbaarheid en ongezondheid van Nederlandse huishoudens. Hierbij kunnen verschillende maatregelen worden genomen. Zo is het belangrijk om het inkomen van mensen te verhogen, bijvoorbeeld door hogere lonen of betere uitkeringen. Ook kan er meer aandacht worden besteed aan financiële educatie, zodat mensen beter leren omgaan met hun geld en financieel weerbaarder worden.

Daarnaast kunnen er maatregelen worden genomen om de kosten van levensonderhoud te verlagen. Dit kan bijvoorbeeld door het verlagen van de huur- en energiekosten, het verlagen van de prijzen van gezonde voeding of het verlagen van de kosten voor kinderopvang.

Ook is het belangrijk om mensen te helpen die al in de problemen zitten. Dit kan bijvoorbeeld door het bieden van schuldhulpverlening, het aanbieden van gratis financieel advies of het verstrekken van tijdelijke financiële steun in de vorm van bijvoorbeeld voedselbanken of kledingbanken.

Tot slot is het belangrijk om de oorzaken van financiële kwetsbaarheid en ongezondheid aan te pakken. Zo kan bijvoorbeeld worden gekeken naar de hoge kosten van levensonderhoud en de problemen op de arbeidsmarkt die bijdragen aan financiële onzekerheid.

Oplossing voor groeiende financiële kwetsbaarheid

Een mogelijke oplossing voor de groeiende financiële kwetsbaarheid van huishoudens is het vergroten van de financiële educatie en het verhogen van het bewustzijn over persoonlijke financiën. Het is belangrijk dat mensen leren hoe ze budgetten kunnen maken, hun uitgaven kunnen beheren en hun inkomen kunnen verhogen door middel van opleidingen en het ontwikkelen van vaardigheden.

Er zijn verschillende instanties en organisaties die financiële educatie aanbieden, zoals Nibud en de gemeentelijke kredietbanken. Deze organisaties bieden workshops, trainingen en individuele begeleiding om mensen te helpen hun financiële situatie te verbeteren.

Daarnaast zijn er ook initiatieven zoals de Nationale Inbraakpreventie Weken, die mensen bewust maken van de kosten van inbraak en manieren bieden om hun huis beter te beveiligen. Dit kan helpen om onverwachte kosten te voorkomen en zo de financiële veerkracht van huishoudens te vergroten.

Het welzijn van burgers

Het vergroten van de financiële weerbaarheid van huishoudens is niet alleen van belang voor het welzijn van individuele burgers, maar ook voor de maatschappij als geheel. Financiële problemen kunnen leiden tot stress, gezondheidsproblemen en andere maatschappelijke problemen. Door mensen te helpen financieel weerbaarder te worden, kunnen deze problemen worden voorkomen en kan de samenleving als geheel gezonder en veerkrachtiger worden.

Al met al is het zorgwekkend dat steeds meer Nederlandse huishoudens financieel kwetsbaar of zelfs financieel ongezond zijn. De combinatie van de stijgende kosten, de kortetermijnfocus van jongeren en de onverwachte gebeurtenissen maakt het voor veel huishoudens moeilijk om rond te komen. Het vergroten van de financiële educatie en het verhogen van het bewustzijn over persoonlijke financiën kan helpen om deze problemen aan te pakken en de financiële weerbaarheid van huishoudens te vergroten. Door gezamenlijk te werken aan een financieel gezonde samenleving kunnen we ervoor zorgen dat iedereen in staat is om financieel gezond te blijven.